Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2012

Πρόταση ανάγνωσης

George Steiner, Τα Μαθήματα των Δασκάλων, εκδόσεις Scripta, μετάφραση Σεραφείμ Βελέντζας

Ο Τζωρτζ Στάινερ επιχειρώντας μια επισκόπηση του χώρου της διδασκαλίας πηγαίνει κατευθείαν στην καρδιά του θέματος διακρίνοντας τρεις απόψεις για τη γνήσια διδασκαλία: η πρώτη μιλάει για τη μετάδοση ενός εξ αποκαλύψεως λόγου (ο δάσκαλος της Τορά, ο ερμηνευτής του Κορανίου, ο σχολιαστής της Κοινής Διαθήκης). Η δεύτερη άποψη είναι ακριβώς η αντίθετη: η διδασκαλία γίνεται μόνο μέσα από το προσωπικό παράδειγμα (ο Σωκράτης, ο Χριστός και οι απόστολοι διδάσκουν με την ίδια τους την ύπαρξη). Η τρίτη άποψη θέλει τη διδασκαλία σχέση δύναμης, μορφή βίας, όπου ο δάσκαλος έχει ψυχολογική, κοινωνική αλλά και σωματική εξουσία (ακραίο παράδειγμα το Μάθημα του Ιονέσκο). Από την άλλη πλευρά υπάρχουν δάσκαλοι που, όταν κρίνουν ότι δεν υπάρχουν άξιοι παραλήπτες του πολύτιμου κληροδοτήματος, αρνούνται να διδάξουν το παραμικρό.
Σαν επιδέξειος και έμπειρος οδηγός στον λαβύρινθο της γνώσης, ο Στάινερ αποχαιρετά την πανεπιστημιακή καριέρα του ξεναγώντας μας, με τη συναρπαστική αφηγηματική του ικανότητα στον αχανή κόσμο της διδασκαλίας, μιλώντας μας για τους επιφανέστερους εκπροσώπους της, δασκάλους και μαθητές, μες τους αιώνες.

Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2012

Ντίνος Χριστιανόπουλος για το Μεγάλο Βραβείο των Γραμμάτων


Ντ. Χριστιανόπουλος: «Πράξη ζωής», η απόρριψη του Βραβείου
Ο σπουδαίος ποιητής εξηγεί τους λόγους που δεν δέχεται το Μεγάλο Βραβείο των Γραμμάτων
 
«Το ότι απέρριψα το βραβείο ήταν για μένα μια πράξη ζωής. Oσοι με ξέρουν θα καταλάβουν γιατί δεν δέχτηκα το βραβείο». Η φωνή του ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου ακούγεται ήρεμη αλλά σταθερή. «Τα παιδιά της επιτροπής έκαναν καλά που με βράβευσαν αλλά δεν σκέφτηκαν να με ρωτήσουν αν το δέχομαι» λέει ο ποιητής για την άρνησή του να αποδεχτεί το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του. «Δεν ξέρουν, μου λέει μισό- γελώντας, ότι είμαι ένας στριμμένος άνθρωπος;»
Νωρίτερα, όταν δημοσιεύτηκε η είδηση της βράβευσης του είχε δηλώσει στο ΑΠΕ «Ούτε θα εμφανιστώ ούτε θα απλώσω το χέρι για να το πάρω. Δεν θέλω ούτε τα βραβεία ούτε τα λεφτά τους». Επιμένω γιατί να μην λάβει αφού έτσι κι αλλιώς δέχεται να εμφανίζεται στις τιμητικές εκδηλώσεις που γίνονται για τον ίδιο. Μου επαναλαμβάνει ότι είναι πράξη ζωής και μου θυμίζει το κείμενο του, γραμμένο το 1979 με τίτλο «Εναντίον», όπου έγραφε «Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης απ' όπου και αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία από το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε. Αυτό το απαίσιο "υπείροχον έμμεναι άλλων", που μας άφησαν οι αρχαίοι. Είμαι εναντίον των βραβείων γιατί μειώνουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου ...»
Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (πραγματικό όνομα Κωνσταντίνος Δημητριάδης) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, γιος προσφύγων από την Κωνσταντινούπολη και φοίτησε στο τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης από το 1958 ως το 1965. Κατόπιν εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων. Το 1958 άρχισε την έκδοση του περιοδικού Διαγώνιος, το οποίο συνέχισε να εκδίδεται ως το 1983, και τον εκδοτικό οίκο «Εκδόσεις της Διαγωνίου». Η πρώτη ποιητική συλλογή του «Εποχή των ισχνών αγελάδων» (1950) διακρίνεται για το καβαφικό ύφος της, ενώ στις επόμενες δημιουργίες του εκφράζεται καθαρά το κυρίαρχο θέμα της ποίησής του, το εφήμερο πάθος, η ταπείνωση και η μοναξιά.

Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνείας 2011

Τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2011 ανακοιωθηκαν από τη Διεύθυνση Γραμμάτων της Γενικής Διεύθυνσης Σύγχρονου Πολιτισμού του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και αφορούν στις εκδόσεις έτους 2010, στα οποία κατέληξε η Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας από τον «βραχύ κατάλογο» των υποψήφιων προς βράβευση έργων, μετά από επανειλημμένες συνεδρίες και μακρές συζητήσεις.
Παράλληλα, όπως επιτάσσει η νέα νομοθεσία που διέπει τον θεσμό των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας (ν. 3905/2010), δίνεται στη δημοσιότητα το σκεπτικό βράβευσης της αρμόδιας Επιτροπής για κάθε κατηγορία.

ΜΕΓΑΛΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Ντίνο Χριστιανόπουλο για το σύνολο του έργου του.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ
Απονέμεται ομόφωνα στον Θωμά Κοροβίνη για το έργο του με τίτλο «Ο γύρος του θανάτου», εκδόσεις Άγρα.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ - ΝΟΥΒΕΛΑΣ
Απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Χρήστο Οικονόμου για το έργο του με τίτλο «Κάτι θα γίνει, θα δεις», εκδόσεις Πόλις.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ
Απονέμεται ομόφωνα στον Γιώργο Μαρκόπουλο για το έργο του με τίτλο «Κρυφός κυνηγός», εκδόσεις Κέδρος.


ΒΡΑΒΕΙΟ ΔΟΚΙΜΙΟΥ - ΚΡΙΤΙΚΗΣ
Απονέμεται ομόφωνα εξ ημισείας στην Γεωργία Γκότση για το έργο της με τίτλο «Η διεθνοποίησις της φαντασίας - : Σχέσεις της ελληνικής με τις ξένες λογοτεχνίες τον 19ο αιώνα», εκδόσεις Gutenberg και στην Βενετία Αποστολίδου για το έργο της με τίτλο «Τραύμα και μνήμη - : Η πεζογραφία των πολιτικών προσφύγων» εκδόσεις Πόλις.


ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ - ΒΙΟΓΡΑΦΙΑΣ - ΧΡΟΝΙΚΟΥ - ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Το Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Γιώργο Χ. Θεοχάρη για το έργο του με τίτλο «Δίστομο - : 10 Ιουνίου 1944 - Το ολοκαύτωμα», εκδόσεις Σύγχρονη Έκφραση.


ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Απονέμεται ομόφωνα εξ ημισείας στον Mιχάλη Γεννάρη για το έργο του με τίτλο «Πρίγκιπες και δολοφόνοι», εκδόσεις Ίνδικτος και στον Θοδωρή Ρακόπουλο για το έργο του με τίτλο «Φαγιούμ», εκδόσεις Μανδραγόρας.


ΕΙΔΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΣΕ ΛΟΓΟΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΟΑΓΕΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΠΑΝΩ ΣΕ ΕΥΑΙΣΘΗΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ
Δεν απονέμεται.

Υπενθυμίζεται ότι η Επιτροπή απαρτίζεται από τους κ.κ.: Νίκο Δαββέτα, Συγγραφέα και Κριτικό Λογοτεχνίας (Πρόεδρος) Λίζυ Τσιριμώκου, Καθηγήτρια Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκη (Αντιπρόεδρος) Χρίστο Αστερίου, Συγγραφέα, Δημήτρη Καργιώτη, Επίκουρο Καθηγητή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Τίνα Μανδηλαρά, Κριτικό Λογοτεχνίας, Δημήτρη Μίγγα, Συγγραφέα, Ανδρέα Μήτσου, Συγγραφέα, Λίνα Πανταλέων, Κριτικό Λογοτεχνίας.

Ο βραχύς κατάλογος υποψήφιων προς βράβευση έργων (δημοσιευμένων το έτος 2010), από τον οποίο επελέγησαν οι ανωτέρω βραβευθέντες είναι ο εξής (αλφαβητικά) :

Α. Υποψήφιοι για το Βραβείο Μυθιστορήματος :

1. Κώστας Ακρίβος για το έργο του «Ποιος θυμάται τον Αλφόνς», εκδόσεις Μεταίχμιο.
2. Θεόδωρος Γρηγοριάδης για το έργο του «Ο παλαιστής και ο δερβίσης», εκδόσεις Πατάκη.
3. Μάρω Δούκα για το έργο της «Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ», εκδόσεις Πατάκη.
4. Ιωάννα Καρυστιάνη για το έργο της «Τα σακιά», εκδόσεις Καστανιώτη.
5. Θωμάς Κοροβίνης για το έργο του «Ο γύρος του θανάτου», εκδόσεις Άγρα.
6. Γιάννης Μακριδάκης για το έργο του «Ήλιος με δόντια», εκδόσεις Εστία.
7. Αμάντα Μιχαλοπούλου για το έργο της «Πώς να κρυφτείς», εκδόσεις Καστανιώτη.
Β. Υποψήφιοι για το Βραβείο Διηγήματος - Νουβέλας :

1. Θανάσης Βαλτινός για το έργο του «Ο τελευταίος Βαρλάμης», εκδόσεις Εστία.
2. Μιχάλης Γκανάς για το έργο του «Γυναικών - : Μικρές και πολύ μικρές ιστορίες», εκδόσεις Μελάνι.
3. Αλέξανδρος Ίσαρης για το έργο του «Βίνκελμαν ή το πεπρωμένο», εκδόσεις Κίχλη.
4. Αχιλλέας Κυριακίδης για το έργο του «Κωμωδία», εκδόσεις Πόλις.
5. Βάσω Νικολοπούλου για το έργο της «Βασιλική», εκδόσεις Πόλις.
6. Χρήστος Οικονόμου για το έργο του «Κάτι θα γίνει, θα δεις», εκδόσεις Πόλις.
7. Ελεωνόρα Σταθοπούλου για το έργο της «Καλό αίμα, κακό αίμα», εκδόσεις Εστία.

Γ. Υποψήφιοι για το Βραβείο Ποίησης :

1. Νάσος Βαγενάς για το έργο του «Στη Νήσο των Μακάρων», εκδόσεις Κέδρος.
2. Γιώργος Βέης για το έργο του «Μετάξι στον κήπο», εκδόσεις Ύψιλον.
3. Γιάννης Κοντός για το έργο του «Η στάθμη του σώματος», εκδόσεις Μεταίχμιο.
4. Χριστόφορος Λιοντάκης για το έργο του «Στο τέρμα της πλάνης», εκδόσεις Καστανιώτη.
5. Γιώργος Μαρκόπουλος για το έργο του «Κρυφός κυνηγός», εκδόσεις Κέδρος.
6. Θανάσης Μαρκόπουλος για το έργο του «Μικρές ανάσες», εκδόσεις Μελάνι.
7. Κώστας Μαυρουδής για το έργο του «Τέσσερις εποχές», εκδόσεις Κέδρος.
8. Αργύρης Χιόνης για το έργο του «Ό,τι περιγράφω με περιγράφει - Ποίηση δωματίου», εκδόσεις Γαβριηλίδης.

Δ. Υποψήφιοι για το Βραβείο Δοκιμίου - Κριτικής :

1. Στέση Αθήνη για το έργο της «Όψεις της νεοελληνικής αφηγηματικής πεζογραφίας, 1700-1830», εκδόσεις Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.) Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών.
2. Βενετία Αποστολίδου για το έργο της «Τραύμα και μνήμη - : Η πεζογραφία των πολιτικών προσφύγων», εκδόσεις Πόλις.
3. Δημήτρης Αρβανιτάκης για το έργο του «Στο δρόμο για τις Πατρίδες - : Η Ape italiana a Londra, ο Ανδρέας Κάλβος, η ιστορία», εκδόσεις Μουσείο Μπενάκη.
4. Γεωργία Γκότση για το έργο της «"Η διεθνοποίησις της φαντασίας" - : Σχέσεις της ελληνικής με τις ξένες λογοτεχνίες τον 19ο αιώνα», εκδόσεις Gutenberg.
5. Aλέξης Ζήρας για το έργο του «Όψεις της κυπριακής πεζογραφίας 1900-2000», εκδόσεις Πάπυρος Εκδοτικός Οργανισμός Αίπεια.
6. Σάββας Μιχαήλ για το έργο του «Γκόλεμ ή περί υποκειμένου και άλλων φαντασμάτων», εκδόσεις Άγρα.
7. Τζίνα Πολίτη για το έργο της «Η δοκιμασία της ανάγνωσης», εκδόσεις Άγρα.

Ε. Υποψήφιοι για το Βραβείο Μαρτυρίας - Bιογραφίας - Χρονικού - Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας :

1. Γεράσιμος Αλεξάτος για το έργο του «Οι Έλληνες του Γκαίρλιτς 1916-1919», εκδόσεις Αφοί Κυριακίδη.
2. Γιώργος Χ. Θεοχάρης για το έργο του «Δίστομο - : 10 Ιουνίου 1944 - Το ολοκαύτωμα», εκδόσεις Σύγχρονη Έκφραση.
3. Αθηνά Κακούρη για το έργο της «Με τα χέρια σταυρωμένα…», εκδόσεις Πατάκη.
4. Καρίνα Λάμψα [και] Ιακώβ Σιμπή για το έργο «Η ζωή απ' την αρχή - : Η μετανάστευση των Ελλήνων Εβραίων στην Παλαιστίνη (1945-1948)», εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
5. Μαίρη Μικέ για το έργο «Αλληλογραφία Νίκου Καββαδία - Μ. Καραγάτση», εκδόσεις Άγρα.
6. Νίκος Μπίστης για το έργο του «Προχωρώντας και αναθεωρώντας», εκδόσεις Πόλις.
7. Φώτης Τερζάκης για το έργο του «Η αυλακιά του Ρεμπώ - : Τρία ταξίδια», εκδόσεις Πανοπτικόν.

ΣΤ. Υποψήφιοι για το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα :

1. Mιχάλης Γεννάρης για το έργο του «Πρίγκιπες και δολοφόνοι», εκδόσεις Ίνδικτος.
2. Ανέστης Μελιδώνης για το έργο του «Αστέρια από χαρτί», εκδόσεις Γαβριηλίδης.
3. Στέφανος Παπαδημητρίου για το έργο του «Δυσλεκτικό στόμα δίγλωσσων τεράτων», εκδόσεις Ηριδανός.
4. Θοδωρής Ρακόπουλος για το έργο του «Φαγιούμ», εκδόσεις Μανδραγόρας.
5. Γιάννης Χριστοδούλου για το έργο του «Επί ματαίω», εκδόσεις Γαβριηλίδης.

Δευτέρα 16 Ιανουαρίου 2012

Βιβλία και κινηματογράφος

Πόση σχέση έχει ένα βιβλίο με την μεταφορά του στην μεγάλη οθόνη; Συναντιούνται άραγε οι τέχνες και συνομιλούν μεταξύ τους; Ποια χαρακτηριστικά ενός βιβλίου εμπνέουν τους κινηματογραφιστές; Γιατί τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερα βιβλία, ιδίως της αγγλοσαξονικής λογοτεχνικής παράδοσης, μεταφέρονται στην μεγάλη οθόνη; Κερδίζει αναγνώστες ένα τέτοιο βιβλίο; Η μεταφορά ενός βιβλίου στο σινεμά οφελεί το βιβλίο ή το σινεμά;
Σε αυτές και άλλες ερωτήσεις εστιάσαμε στην πρώτη ανάγνωση για το 2012. Οι απαντήσεις πολλές και ποικίλες, οι απόψεις το ίδιο. Η ανάγνωση στηρίχθηκε στα παρακάτω βιβλία που όλα τους έκαναν μεγάλη επιτυχία στο σινεμά:
- Πήγαινε όπου σε πάει η καρδιά της Σουζάνα Ταμάρο
- Τα απομεινάρια μιας μέρας του Καζούο Ισιγκούρο
- Το όνομα του ρόδου του Ουμπέρτο Έκο
- Περηφάνια και προκατάληψη της Τζέιν Ωστιν
- Τζέιν Ευρ της Εμιλυ Μπροντέ
- Το κορίτσι με το μαργαριταρενιο σκουλαρίκι της Τρέισι Σεβαλιέ
Μπορείτε να βρείτε τις ταινίες των παραπάνω βιβλίων και να κάνετε τις δικιές σας συγκρίσεις.

Κυριακή 1 Ιανουαρίου 2012

Το ποίημα του μήνα...ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2012

Μιας και το 2012 έχει ανακυρηχθεί έτος Ν. Βρεττάκου τιμώντας τα 100 χρόνια από την γέννηση του ποιητή (1912 - 1991) το ποίημα του μήνα θα περιέχει δύο δείγματα γραφής του.

Αν δε μου 'δινες την ποίηση, Κύριε

Αν δε μου 'δινες την ποίηση, Κύριε,
δε θα 'χα τίποτα για να ζήσω.
Αυτά τα χωριάφια δε θα 'ταν δικά μου.
Ενώ τώρα ευτύχησα να 'χω μηλιές,
να πετάξουνε κλώνους οι πέτρες μου,
να γιομίσουν οι φούχτες μου ήλιο,
η έρημός μου λαό,
τα περιβόλια μου αηδόνια.

Λοιπόν πώς σου φαίνονται; Είδες
τα στάχυα μου, Κύριε; Είδες τ' αμπέλια μου;
Είδες τι όμορφα που πέφτει το φως
στις γαλήνιες κοιλάδες μου;
Κ' έχω ακόμη καιρό!
Δεν ξεχέρσωσα όλο το χώρο μου, Κύριε.
Μ' ανασκάφτει ο πόνος μου κι ο κλήρος μου μεγαλώνει.
Ασωτεύω το γέλιο μου σαν ψωμί που μοιράζεται.
                                                                                Ωστόσο,
δεν ξοδεύω τον ήλιο σου άδικα.
Δεν πετώ ούτε ψίχουλο απ' ό,τι μου μου δίνεις.
Γιατί σκέφτομαι την ερμιά και τις κατεβασιές του χειμώνα.
Γιατί θά 'ρθει το βράδυ μου. Γιατί φτάνει όπου να 'ναι
το βράδυ μου, Κύριε, και πρέπει
να 'χω κάμει πριν φύγω την καλύβα μου εκκλησιά
για τους τσοπάνηδες της αγάπης.

Από την συλλογή "Ο Χρόνος και το ποτάμι", 1957

Τα τρύπια χέρια

"Εγώ δεν έχω να σου δώσω τίποτα" είπες. "Τίποτα,
είναι τρύπια τα χέρια μου".
                                            Ενώ
τον ουρανό που ήταν πάνω μου εσύ τον έφερνες.
Κ' η πολιτεία ήταν όμορφη εκείνο το βράδυ.
Κι όλα είχαν όψη τρυφερή και ήρεμη. Κ' η βροχή
σαν ένα διάφανο έπεφτε φως  αραιή, απαλή,
σαν καλοσύνη σε λουλούδια. Βαθιά στην καρδιά μου
σιγοψιχάλιζε ένα φως σαν στριμμένο μετάξι.
Μα περπατούσαμε σιγά στο δρόμο, γιατί εσύ,
κρατούσες κάτι σαν γρανίτη ή βαρύ φως. Γιατ' είχες
εσύ τα χέρια σου γιομάτα. Τόσο, που
μόλις εσήκωνες το βάρος. Μόλις που μπορούσες
να ορίζεις το βήμα σου.
                                     Γιατ' είχες τα χέρια σου
φορτωμένα με πέτρες κομμένες απ' το
λατομείο του ήλιου.
                                Απ' αύριο
θ' αρχίζω να χτίζω.

Από την συλλογή "Το βάθος του κόσμου", 1961